Όλα τα Ψάχνω

Οι μετρητές που έχουν οι οικιακοί καταναλωτές μετρούν τη φαινόμενη ισχύ και όχι την ωφέλιμη. Έτσι οποιαδήποτε βελτίωση του συνφ σε ένα σπίτι, δε θα επηρεάσει το λογαριασμό του ηλεκτρικού. Η ΔΕΗ θεωρεί πως στα σπίτια το συνφ είναι 1 δηλαδή το βέλτιστο. (Αν κοιτάξετε ένα λογαριασμό της ΔΕΗ, αναγράφεται «συντελεστής ισχύος =1»). Μόνο σε μεγάλους καταναλωτές η ΔΕΗ μετράει και το συνφ της κατανάλωσης και επιβάλλει την διόρθωση του.

Στις διαφημίσεις φαίνεται πως με την χρήση μιας τέτοιας συσκευής μειώνεται η ενεργός τιμή της έντασης του ρεύματος που διαρρέει το μετρητή της ΔΕΗ και μας οδηγεί στο (αυθαίρετο) συμπέρασμα έτσι ότι μειώνεται και ο λογαριασμός της ΔΕΗ. Αυτό είναι κάτι που δεν ισχύει γιατί αυτό που χρεώνει η ΔΕΗ τον καταναλωτή είναι η κατανάλωση της φαινόμενης ισχύος που δεν αλλάζει με την προσθήκη αυτής της συσκευής.

Μια τέτοια συσκευή για να διορθώσει το συνφ περιλαμβάνει στο κύκλωμά της πυκνωτές που αντισταθμίζουν τη δράση των πηνίων των ηλεκτρικών συσκευών της εγκατάστασης. Αυτό δεν είναι απαραίτητο για τους οικιακούς καταναλωτές.
Διατάξεις διόρθωσης του συντελεστή ισχύος (συνφ), έχουν νόημα στους καταναλωτές που πληρώνουν με βάση το τιμολόγιο βιομηχανικής χρήσης της ΔΕΗ, όπου η χρέωση γίνεται και με βάση τον συντελεστή ισχύος.

Συμπερασματικά, οι καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας που πληρώνουν με βάση τα τιμολόγια οικιακής χρήσης της ΔΕΗ δηλαδή σε τιμολόγια όπου η ΔΕΗ δεν μετράει και τον συντελεστή ισχύος δεν θα έχουν καμία μείωση του λογαριασμού τους με την χρήση μιας τέτοιας συσκευής ακόμα και αν διορθώσουν το συνφ.

Τι ακριβώς κάνει μια συσκευή εξοικονόμησης ενέργειας

Οι ηλεκτρικές συσκευές που έχουν μέσα τους πηνία (συσκευές με κινητήρες όπως αερόθερμα, πλυντήρια, κλιματιστικά, ανεμιστήρες) ή συσκευές που μεταβάλλουν την κυματομορφή του ρεύματος, όπως λαμπτήρες φθορισμού, νέον και μετασχηματιστές μειώνουν το συνφ σε μια κατανάλωση. Ωστόσο οι ηλεκτρικές συσκευές που, λόγω κατασκευής, μειώνουν το συνφ όταν τηρούν τις νόμιμες προδιαγραφές, έχουν στο εσωτερικό τους και ενσωματωμένες διατάξεις που αντισταθμίζουν αυτή τη μείωση. Έτσι στα περισσότερα σπίτια, το συνφ αν μετρηθεί θα έχει τιμή τελικά πάνω από 0,9 και πολύ κοντά στο 1 (που είναι και η βέλτιστη).

Η διαφήμιση δείχνει με χρήση αμπερομέτρου πως οι ηλεκτρικές συσκευές τραβάνε λιγότερο ρεύμα όταν συνδεθεί στο δίκτυο μια συσκευή διόρθωσης του συνφ. Όμως για να μετρηθεί η ισχύς χρειάζεται βατόμετρο και όχι αμπερόμετρο. Σε αυτές τις διαφημίσεις συχνά χρησιμοποιείται κάποια ηλεκτρική συσκευή που έχει πολύ χαμηλό συνφ ενώ στην πραγματικότητα τέτοιες συσκευές δεν κυκλοφορούν. Όμως ακόμα και αν υπάρχει συσκευή σε οικιακή κατανάλωση (με πολύ χαμηλό συνφ) η ΔΕΗ δεν μετράει το συνφ στα οικιακά τιμολόγια και δεν πρόκειται να υπάρξει παραπάνω χρέωση. Οι ισχύς που μετράμε στις ηλεκτρικές συσκευές είναι η ωφέλιμη (ενεργός) που μπορεί να αλλάξει με διόρθωση του συνφ αλλά ισχύς που χρεώνει η ΔΕΗ είναι η φαινόμενη που δεν αλλάζει.

Οι συσκευές εξοικονόμησης ενέργειας επιπλέον διαφημίζουν πως προστατεύον τις ηλεκτρικές συσκευές. Πράγματι, οι πυκνωτές που περιέχουν αποθηκεύουν ενέργεια και μπορούν να εξομαλύνουν αιχμές και βυθίσεις τάσης, προστατεύοντας τις ηλεκτρικές συσκευές που βρίσκονται συνδεδεμένες στο ρεύμα. Αυτό όμως το κάνουν επίσης απλές πρίζες ασφαλείας που κοστίζουν ένα κλάσμα μιας συσκευής εξοικονόμησης ενέργειας.

Δοκιμάσετε μια συσκευή εξοικονόμησης ενέργειας

Ανάψτε αρκετές από τις συσκευές του σπιτιού και σβήστε αυτές που μπορεί ναα λειτουργούν διακοπτόμενα, όπως το ψυγείο και το κλιματιστικό.
Μετράτε τον χρόνο μιας πλήρους περιστροφής του δίσκου στον μετρητή σας.
Συνδέστε την συσκευή που διαφημίζει πως εξοικονομεί ενέργεια στο ρεύμα σύμφωνα με τις οδηγίες της.
Μετράτε και πάλι τον χρόνο μιάς πλήρους περιστροφής του δίσκου στον μετρητή σας με πριν.
Συγκρίνετε τους δύο χρόνους.
Αν ο δεύτερος χρόνος είναι μεγαλύτερος από τον πρώτο, (οπότε ο δίσκος γυρνάει πιό αργά) τότε έχετε εξοικονόμηση.
Αν οι και οι δύο χρόνοι είναι οι ίδιοι τότε η συσκευή δεν κάνει αυτό που διαφημίζει και ή κατανάλωση παραμένει σταθερή.
Αν ο δεύτερος χρόνος είναι μικρότερος από τον πρώτο, (επειδή ο δίσκος γυρνάει πιο γρήγορα πράγμα μπορεί και να συμβαίνει) τότε καταναλώνετε περισσότερο ρεύμα. Δηλαδή, ή συσκευή κάνει το αντίθετο από αυτό που διαφημίζει.
* Για να κάνετε μέτρηση με μεγαλύτερη ακρίβεια μετρήστε και στις 2 περιπτωσεις όχι μια, αλλά περισσότερες πλήρεις περιστροφές του δίσκου.

Τι είναι ο συντελεστής ισχύος

Συντελεστής ισχύος (συνφ) ονομάζεται ο λόγος (κλάσμα) της ωφέλιμης ισχύος (Pωφ που μετράται σε kW) προς την (συνολική) φαινόμενη ισχύ που απορροφάται από το δίκτυο της ΔΕΗ (P που μετράται σε kVA) δηλαδή συνφ= Pωφ/Pφ. Η μέγιστη (και καλύτερη) τιμή του είναι 1. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι η ισχύς που παρέχεται από το δίκτυο της ΔΕΗ στις συσκευές, καταναλώνεται κατά ένα ποσοστό από αυτές (ωφέλιμη ισχύς, Pωφ) και κατά ένα άλλο ποσοστό επιστρέφει αχρησιμοποίητη στο δίκτυο (αεργός ισχύς, Pα). Το άθροισμα της ωφέλιμης και της άεργου ισχύος ονομάζεται φαινόμενη ισχύς (Pφ). Δηλαδή Pφ = Pωφ + Pα. Η ΔΕΗ παρέχει στον καταναλωτή τη φαινόμενη ισχύ. Όσο πιο κοντά σαν νούμερα είναι η ωφέλιμη ισχύς με την φαινόμενη ισχύ, τόσο πιο αποδοτικά λειτουργούν οι ηλεκτρικές συσκευής, τόσο πιο κοντά στον αριθμό 1 είναι το κλάσμα τους (δηλαδή το συνφ) και τόσο πιο μικρή είναι η άεργος ισχύς, δηλαδή αυτή που χάνεται.
Το μεγάλο συνφ (δηλαδή κοντά στο 1) σημαίνει αποδοτική λειτουργία συσκευών που είναι καλό για το περιβάλλον και τη ΔΕΗ (που θα έχει έτσι λιγότερες απώλειες στη διανομή του ρεύματος) αλλά δεν έχει καμία διαφορά για την τσέπη των οικιακών καταναλωτών.

Που χρειάζεται διόρθωση συντελεστή ισχύος

Ο χαμηλός συντελεστής ισχύος των επαγωγικών φορτίων, και ιδιαίτερα αυτών της μέσης τάσης (220-240V), επηρεάζει τη σωστή λειτουργία του ηλεκτρικού συστήματος γιατί τα φορτία θα πρέπει να καλυφθούν υπό τόσο υψηλότερη ένταση όσο χαμηλότερη είναι η τιμή του συνφ. Λόγω της υψηλότερης έντασης, θα χρειαστεί μεγαλύτερος μετασχηματιστής ισχύος και αγωγοί μεγαλύτερης διατομής.

Ορισμένα ηλεκτρικά φορτία παρουσιάζουν χαμηλό συντελεστή ισχύος, της τάξης του 0,60-0,75. Οι μεγάλοι εμπορικοί και βιομηχανικοί καταναλωτές ηλεκτρισμού επιβαρύνονται από τη ΔΕΗ με υψηλότερη χρέωση ανάλογα με τον συντελεστή ισχύος που έχουν οι ηλεκτρικές εγκαταστάσεις τους.
Οι υπεύθυνοι σε αυτές τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις έχουν τοποθετήσει τις απαραίτητες διατάξεις που απαιτούνται για τη διόρθωση του συντελεστή ισχύος μετά από μελέτη.

Ο πιο κλασσικός τρόπος διόρθωσης του συντελεστή ισχύος είναι η χωρητική αντιστάθμιση, με χρήση πυκνωτών σε παράλληλη ζεύξη. Αυτό γίνεται σε εγκαταστάσεις χαμηλής ισχύος (<50 kVAr) με στατικούς πυκνωτές, για τοπική αντιστάθμιση και σε εγκαταστάσεις μεγάλης ισχύος (βιομηχανίες), με φορτία έντονης διακύμανσης με αυτόματα ρυθμιζόμενη συστοιχία πυκνωτών